Έγκλημα και
κρίση: η σύγχρονη αστυνομική λογοτεχνία
Θεσσαλονίκη
2 και 3 Δεκεμβρίου 2016
Τμήμα Γαλλικής
Γλώσσας και Φιλολογίας, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκη - Γενικό Προξενείο της Γαλλίας και Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης
ΤΕΛΛΟΓΛΕΙΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΩΝ ΑΠΘ
Λογοτεχνικό είδος
πρωτεϊκό, που προσαρμόζεται στον καιρό με τον καλύτερο τρόπο ή κατεξοχήν δείγμα
της μαζικής λογοτεχνίας-παραλογοτεχνίας; Υψηλής ποιότητας κοινωνική, πολιτική,
λαϊκή λογοτεχνία ή τυποποιημένο εμπορικό προϊόν της εκδοτικής βιομηχανίας; Λογοτεχνία
εστιασμένη στο αίνιγμα ή στο γιατί του εγκλήματος; Λογοτεχνία στο περιθώριο του
λογοτεχνικού συστήματος ή σε διαρκή αλληλεπίδραση με τα άλλα είδη, στην ίδια
την καρδιά του;
Ιδιαιτέρως
δημοφιλής, η αστυνομική λογοτεχνία διχάζει από τις απαρχές της ακόμη : Στις
μέρες μας έχει πλέον παθιασμένους υποστηρικτές και μέσα στα πανεπιστήμια σε πολλές
χώρες, όπου μελετάται συστηματικά – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο περί αυτήν αντιρρητικός
λόγος έχει εξαλειφθεί. Το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του ΑΠΘ
επιδιώκει με το πρώτο διεθνές συνέδριο να μεταφέρει τη συζήτηση για το
δημοφιλές είδος της αστυνομικής λογοτεχνίας και στον ελληνικό ακαδημαϊκό χώρο, προσκαλώντας
τους ίδιους τους δημιουργούς να συνομιλήσουν τόσο με τους θεωρητικούς όσο και με
το κοινό.
Στόχος του συνεδρίου
είναι να λειτουργήσει ως ένα φόρουμ κριτικής συζήτησης σχετικά με όλες τις πλευρές
μιας λογοτεχνίας που αναδεικνύεται κοινωνική, πολιτική και ιδιαιτέρως δημοφιλής
σε όλο και περισσότερες χώρες – με το ζήτημα της μετάφρασής της να αποτελεί συστατικό
στοιχείο του περί αυτήν προβληματισμού. Στην Ελλάδα, η αστυνομική λογοτεχνία
ανθεί, τόσο με πρωτότυπα έργα όσο και με μεταφράσεις. Πέραν του σκανδιναβικού
μυθιστορήματος, που κυριαρχεί παγκοσμίως, η γαλλική παρουσία είναι πολύ
σημαντική και ενδεικτική της πλούσιας γαλλικής παραγωγής, μέσα σε έναν
παγκοσμιοποιημένο κόσμο σε κρίση, αλλά και της μεγάλης παράδοσης του γαλλικού
αστυνομικού μυθιστορήματος. Αντίθετα, κι αυτό παρουσιάζει ενδιαφέρον, η σερβική
λογοτεχνία, λογοτεχνία μιας χώρας γειτονικής, παραμένει στην Ελλάδα παντελώς
άγνωστη, όπως σε μεγάλο βαθμό και η τουρκική. Αναδεικνύονται έτσι σημαντικά ζητήματα
εκδοτικής πολιτικής και ιεραρχίας, που αξίζει να μελετηθούν.
Ξεκινώντας ως ένας
ελληνογαλλικός διάλογος, η ημερίδα αυτή φιλοδοξεί να ανοίξει τη συζήτηση στον
μεσογειακό χώρο. Το συνέδριο προτίθεται να δώσει έμφαση στη σύγχρονη παραγωγή
σε συνθήκες κρίσης, η παρουσίαση της οποίας όμως δεν μπορεί να γίνει χωρίς αναφορά
στην ιστορία του είδους. Οι ίδιες οι αιτίες της κρίσης, άλλωστε, εντοπίζονται πολλές
δεκαετίες πριν από την εμφάνισή της. Ενδεικτικοί άξονες του συνεδρίου είναι:
- · Η ιστορία στην αστυνομική λογοτεχνία
- · Αστυνομική λογοτεχνία και επαναπροσδιορισμός της λαϊκής λογοτεχνίας σήμερα
- · Πολιτική, κρίση, παγκοσμιοποίηση και αστυνομική λογοτεχνία
- · Γραφή και μεταγραφή της αστυνομικής λογοτεχνίας και των κωδίκων της: από τη μετάφραση στην ενσωμάτωση του νουάρ στην ποιοτική λογοτεχνία και στις κινηματογραφικές μεταφορές
- · Αρχέτυπα και στερεότυπα στην αστυνομική λογοτεχνία
- · Εθνικός, διεθνικός και διεθνιστικός χαρακτήρας της αστυνομικής λογοτεχνίας
- · Χώρος, περιπλάνηση, ψυχογεωγραφία στην αστυνομική λογοτεχνία
- · Πολυεθνικές θεματικές και συγκλίσεις
- · Το φύλο και / ή οι έμφυλες αναπαραστάσεις στην αστυνομική λογοτεχνία
- · Ο ξένος, η ξενότητα και η αποξένωση στην αστυνομική λογοτεχνία
- · Η διδασκαλία της αστυνομικής λογοτεχνίας
1er colloque international
Le crime et la
crise: la littérature policière contemporaine
2-3 décembre
2016
FONDATION TELOGLION U.A.Th.
Université Aristote de Thessalonique, Département
de Langue et de Littérature Françaises -Consulat général de France à Thessalonique - Institut Français de Thessalonique
Genre littéraire
protéiforme s’adaptant au mieux à l’époque, ou exemple typique de la
littérature-paralittérature de masse ? Littérature populaire à haute
valeur sociale et politique, ou produit commercial et standardisé de
l’industrie du livre ? Littérature focalisée sur le mystère du crime en
lui-même, ou sur ses causes ? Littérature en marge du système littéraire,
ou bien en son cœur, fruit d’une interaction constante avec les autres genres ?
Particulièrement populaire, divisant la critique depuis
ses débuts, la littérature policière compte aujourd’hui de fervents supporters
au sein même des universités, où elle fait l’objet d’études systématiques (sans
que cela signifie pour autant la fin de sa contestation). Le Département de Langue et de Littérature Françaises de l’Université
Aristote de Thessalonique a l’ambition, par ce premier colloque international, d’introduire
le débat autour de ce genre éminemment populaire dans la sphère académique
grecque, en invitant ses auteurs a dialoguer avec les théoriciens et avec le
public.
L’objectif du colloque est d’offrir un espace d’échanges
critiques afin que soient discutés les différents aspects d’un genre dont les
dimensions sociales et politiques gagnent en popularité dans le monde entier –
rendant d’autant plus cruciale, compte tenu de
l’importance du facteur culturel dans les romans policiers, la question de la
traduction. En Grèce, la littérature policière connaît un franc succès, tant en
termes d’œuvres originales qu’en termes d’ouvrages traduits. Derrière les policiers
scandinaves, qui règnent en maîtres à l’échelle mondiale, la présence des
titres français est des plus importantes, témoignant de la richesse de la
production française dans un contexte de crise et de mondialisation. Il est
remarquable qu’en même temps, la littérature policière serbe ne soit pas du
tout connue en Grèce, bien que la Serbie soit un pays voisin. La littérature policière
turque est elle aussi presque inconnue en Grèce. D’ où la possibilité d’aborder
des points cruciaux concernant les politiques et les hiérarchies éditoriales.
Les romans policiers grec et français constitueront deux
études de cas, mais le colloque vise à faire le tour de l’espace méditerranéen.
Le colloque se propose de mettre l’accent sur la production contemporaine, née en
temps de crise (bien que ces origines remontent jusqu’ à l’après-guerre au
moins), sans s’interdire des retours historiques sur l’évolution du genre. Axes
d’étude suggérés :
·
L’histoire dans la fiction policière
·
La littérature policière et la redéfinition de la littérature
populaire contemporaine
·
Politique, crise, mondialisation et la littérature policière
·
Écriture et transposition de la littérature policière et de
ses codes : de la traduction à l’adoption du « noir » par la
« grande » littérature, en passant par adaptations cinématographiques
·
Archétype et stéréotypes dans la littérature policière
·
Caractère national, international et internationaliste de
la littérature policière
·
Espace, errance et psychogéographie dans la littérature
policière
·
Thématiques et convergences transnationales
·
Images et représentations
sexuées en littérature policière
·
L’étranger, l’étrangeté et l’aliénation dans la littérature
policière
·
Enseigner la littérature policière
ΘΑ ΔΟΘΟΥΝ ΒΕΒΑΙΩΣΕΙΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ